Trzeci migdał - usuwać czy nie?

Rozwój migdałka rozpoczyna się tuż po narodzinach. Rozrost do maksymalnej wielkości ma miejsce w wieku 3 - 5 lat. Po ukończeniu 7 - go roku życia, rozpoczyna się proces zanikania migdałka gardłowego (jego funkcja zaczyna maleć w dojrzewającym układzie odpornościowym).

Ważne! Trzeci migdał to istotny element układu odpornościowego najmłodszych - odgrywa znaczącą rolę w zwalczaniu infekcji bakteryjnych oraz wirusowych.

Przerost trzeciego migdałka - charakterystyka

Przerostem migdałka gardłowego określa się zbyt duży rozrost tkanki adenoidalnej, do której dochodzi w części nosowej gardła.

Najczęstszym powodem przerostu trzeciego migdałka są chroniczne i ponadto przewlekłe stany zapalne górnych dróg oddechowych a także jamy ustnej. Migdał silnie atakowany przez m.in. wirusy może niekiedy zacząć się zbytnio rozrastać.

Ważne! Istnieją przypadki, w których dziecko rodzi się już z przerośniętym migdałkiem gardłowym.

Nadmierny rozrost migdałka skutkuje zwężeniem bądź zamknięciem otworów usytuowanych w tylniej części nosa, uniemożliwiającym tym samym proces oddychania przez nos. Ponadto zbyt duży rozrost prowadzi do przetykania ujść trąbek słuchowych, co w konsekwencji skutkuje nie tylko problemami ze słuchem, ale również powoduje nawracające zapalenie uszu - przypadłość ta charakteryzuje się objawem zalegania w uchu środkowym gęstniejącego płynu, co powoduje pogłębianie się upośledzenia słuchu w tym stanowi materiał do rozszerzenia łącznotkankowych zrostów w uchu środkowym (efektem mogą być powikłania w uchu środkowym).

Do głównych objawów przerośniętego trzeciego migdałka należą:

• chrapanie,
• oddychanie przez usta w skutek zatkanego i niedrożnego nosa,
• schorzenia uszu,
• ból gardła,
• trudności w przełykaniu,
• powiększenie węzłów chłonnych.

Powyższe symptomy nie tylko wpływają na komfort życia dziecka, ale co należy podkreślić: stanowią podłoże poważnych problemów zdrowotnych.

Ważne:

• Chrapanie połączone z nadmiernym poceniem się i wybudzaniem ze snu skutkuje chronicznym zmęczeniem.
• Przerost migdałka może doprowadzić do bezdechu, co jest zjawiskiem niebezpiecznym zarówno dla rozwoju fizycznego jak i psychicznego dziecka.
• Oddychanie przez usta może skutkować pojawieniem się wad zgryzu.
• Wspomniane wcześniej częste infekcje uszu mogą w skrajnych przypadkach doprowadzić do głuchoty.

Diagnoza i leczenie

Nawracające anginy, zapalenia uszu, zatkany nos - powinny uczulić rodziców, że coś jest nie tak i zachęcić do wizyty u laryngologa. Lekarz po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu lekarskiego z rodzicami, jak i samym dzieckiem (jeżeli jest na tyle duże, aby móc się komunikować), przeprowadza następnie badanie (zagląda w gardło, aby zobaczyć stan migdałków podniebiennych m.in. czy są one duże). Kolejno wykonywane jest badanie endoskopowe nosa, które polega na wprowadzeniu do niego miniaturowej kamerki i dokładne obejrzenie stanu trzeciego migdałka m.in. czy trwa stan zapalny. Lekarz zagląda również wziernikiem do uszu w celu ocenienia stanu błon bębenkowych - gdy dochodzi do przerostu migdałka, zazwyczaj pojawia się blokada trąbek słuchowych. Niekiedy wykonywana jest ponadto tomografia 3D.

Jedną z możliwych form leczenia tej laryngologicznej przypadłości jest zastosowanie środków farmakologicznych. Terapia odbywa się na zasadach wspomagania układu odpornościowego bądź też metodzie leczenia przeciwzapalnego. Stosuje się szczepionkę doustną, która jest rodzajem immunostymulacji (tabletki bądź syropy). Zazwyczaj medykamenty te w swoim składzie mają antygeny najpowszechniejszych bakterii, które dotykają górne drogi oddechowe.

fot. shutterstock

Dobrym sposobem w walce z przerośniętym migdałkiem jest tzw. leczenie klimatyczne nad morzem. Górne drogi oddechowe „lubią” klimat występujący nad chłodnym morzem (m.in. Bałtyk) - jest to zasługą dużej ilości dobroczynnie działających pierwiastków, jaka znajduje się w bryzie morskiej.   

Ważne! Zabieg chirurgiczny jest działaniem ostatecznym, gdy inne formy leczenia nie skutkują bądź przerost jest zbyt duży.

Operacji nie powinno się wykonywać u dzieci przed skończeniem 3 - go roku życia. Należy, bowiem pamiętać, że organ ten odpowiedzialny jest za produkcję immunoglobulin odpornościowych. U tak małych dzieci operację przeprowadza się tylko w skrajnych przypadkach, gdy m.in. występują trudności w oddychaniu lub jest duża szansa na pojawienie się powikłań ze strony uszu.

Wycinanie migdałków nadal dzieli specjalistów. Niektórzy z nich uważają, że wycięcie przerośniętego migdałka gardłowego jest zabiegiem bezcelowym, bo może on odrosnąć (zdarza się tak w 6% przypadków. Odrośnięcie następuje w skutek pozostawienia niewielkiej ilości tkanki limfatycznej, która poprzez silne pobudzanie będące efektem infekcji górnych dróg oddechowych, może ponownie przerosnąć).  

Zabieg wycięcia trzeciego migdałka nosi nazwę adenotomii - polega na usunięciu migdałka specjalnym aparatem w znieczuleniu ogólnym. W niektórych placówkach przeprowadza się usunięcie migdałka pod kontrolą wprowadzonej przez nos kamerki. Chirurg dzięki temu dokładnie widzi pole zabiegowe - usuwa migdał a za pomocą elektrokoagulacji zamykane są naczynia (uniemożliwia to proces odrastania). Procedura trwa 15 - 20 minut.

Rekonwalescencja:

• 2 - 3 godziny po zabiegu nie wolno jeść ani pić,
• w okresie 5 - 7 dni zalecane jest stosowanie odpowiedniej diety (niespożywanie potraw kwaśnych oraz pikantnych),
• powinno się zrezygnować z wysiłku fizycznego przez okres 7 dni po zabiegu.  

Ważne! Usunięcie migdałka gardłowego nie jest równoznaczne ze zmniejszeniem zachorowalności na infekcje górnych dróg oddechowych.

Zabieg wpływa na poprawę drożności nosa oraz gardła. Ponadto poprawie ulega drożność trąbek słuchowych a tym samym i stan uszu. Zanikają również bezdechy, dzięki czemu dziecko się wysypia i nie jest zmęczone.