Perspektywy w zapobieganiu i leczeniu odbiorczych uszkodzeń słuchu

Uszkodzenia na drodze słuchowej należą do najczęstszych nieprawidłowości, jakie są przyczyną niesprawności lub niepełnej sprawności słuchu w populacji obejmującej około 5% ludzi na całym świecie. Patrząc prognostycznie na ten problem i bazując na posiadanych danych, zauważa się systematyczny przyrost osób z uszkodzeniami tego zmysłu, co jest przyczyną zwiększania się kosztów społecznych [1]. Stanowi to więc znaczący problem populacyjny, zarówno wśród dorosłych, jak i u dzieci. Rodzaj zaburzeń słuchu jest następstwem umiejscowienia przyczyny, czyli miejsca, w którym doszło do uszkodzenia (ucho zewnętrzne, środkowe, wewnętrzne czy też na dalszej drodze słuchowej). Wczesne wykrywanie, szczególnie u noworodków i niemowląt, pozwala wielokrotnie na wczesną interwencję i ograniczenie niedoborów rozwojowych związanych z ograniczeniem słuchowym [2].

Znaczna większość uszkodzeń słuchu stanowi uszkodzenia odbiorcze, czyli czuciowo-nerwowe, co jest wynikiem zmian i nieprawidłowości w obrębie ucha wewnętrznego (między innymi narządu Cortiego, zwoju spiralnego czy włókien nerwu słuchowego). Przyczyny uszkodzeń słuchu można upatrywać w podłożu genetycznym, kiedy spowodowane są one mutacją genu warunkującego syntezę białka o kluczowym znaczeniu dla budowy oraz funkcjonowania ucha wewnętrznego. Szacuje się, że u noworodków niesprawność słuchu o podłożu genetycznym dotyczy 50-60% przypadków.

Poza czynnikami genetycznymi najczęstszymi przyczynami zaburzeń słuchu i jego uszkodzeń są wiek i czynniki z nim związane. ARHL – age-related hearing loss, NIHL – noise-induced hearing los to 2 jednostki opisujące czynniki warunkujące uszkodzenia słuchu u osób dorosłych. Pierwsza odnosi się bezpośrednio do wieku, druga do uszkodzeń związanych z narażeniem na hałas, jednak obie mają złożoną etiologię i mogą mieć uwarunkowania zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. Charakterystyczną ich cechą jest powstawanie, tworzenie się na przestrzeni czasu wraz z upływem lat, czyli z postępowaniem niedosłuchu [1].

W sytuacji, kiedy mamy podejrzenie o niedosłuch, konieczne jest przeprowadzenie szczegółowej diagnostyki. Badanie, jakie wykorzystywane są do określenia głębokości upośledzenia, jego typu oraz miejsca powstania uszkodzenia, dzielą się na 2 rodzaje. Pierwszą grupą są badania psychofizyczne, do których zalicza się audiometrię tonalną czy audiometrię słowną. Druga grupa to badania obiektywne, takie jak audiometria impedancyjna, otoemisje akustyczne czy potencjały słuchowe [3].

Leczenie odbiorczych uszkodzeń słuchu na dzisiaj jest niemalże niemożliwe, czego powodem jest degradacja ważnych dla tego zmysłu elementów budowy, które nie podlegają procesom regeneracji. 

Proponowane przez medycynę rozwiązanie może znajdować się w nanocząsteczkach, które wykorzystane mogą zostać jako nośnik leku, hermetyzując daną substancję chemiczną. W kontekście uszkodzeń słuchu spowodowanych narażeniem na hałas specjaliści upatrują ratunku w lekach antyoksydacyjnych, które zmniejszają skutki stresu oksydacyjnego, a w przypadku głuchoty głębokiej na teraz jedynym rozwiązaniem jest „wymiana” uszkodzonego elementu układu zapewniającego zdolność słyszenia. Mowa o implancie ślimakowym stanowiącym substytut narządu Cortiego, choć podejście do tej kwestii w opinii wielu naukowców jest krytyczne. W perspektywie postępowanie z osobami z zaburzeniami słuchu może wymagać personalizacji leczenia, co oznacza medycynę dopasowaną do zindywidualizowanych potrzeb danego pacjenta, która to bazując na określonym genomie, dostarczy indywidualnych rozwiązań [1].